แทร็ก 3/20 (2)

พระอาจารย์

3/20 (540218B)

(แทร็กชุดต่อเนื่อง)

18 กุมภาพันธ์ 2554

(ช่วง 2)

(หมายเหตุ  :  ต่อจากแทร็ก 3/20  ช่วง 1

http://ngankhamsorn3.blogspot.com/2016/05/320-1.html )

พระอาจารย์ –  เพราะนั้นการปฏิบัติธรรมนี่จริงๆ มันไม่ได้ยากเย็นเข็ญใจอะไรหรอก กายมีอยู่ตลอดเวลาอยู่แล้ว พยายามทำให้สม่ำเสมอ ต่อเนื่อง ...ให้ต่อเนื่องๆ

บางคนก็ชอบจะไปดูจิตอย่างเดียว ซึ่งบางทีเวลาเรากำลังไม่พอ หรือว่าสติสมาธิปัญญามันน้อย แล้วมันจะมั่ว ...มั่วคือมันจะเข้าไปคลุกเคล้าโดยไม่รู้ตัว 

ลักษณะนี้เรียกว่ามั่ว หรือว่าสติอ่อน สมาธิอ่อน ...มันจะเข้าไปดูๆๆ ดูแล้วมันจะเคลื่อนเข้าไปอยู่ในนั้น อยู่ในอาการ หลงเข้าไปมัวเมากับอาการโดยไม่รู้ตัวแล้ว

ลักษณะนี้ต้องรีบถอยก่อนนะ ถอยมาตั้งหลักที่กายก่อน...กลับมารู้สึกตัวเลยตรงๆ ตรงนี้ ยืนเดินนั่งนอน ดูลมดูอะไรซะ ให้มันตั้งมั่นขึ้นมา ...นี่เขาเรียกว่าเป็นการอนุโลม-ปฏิโลม

นี่อนุโลม-ปฏิโลม ...ขึ้นๆ ลงๆ  เข้าๆ ออกๆ  ระหว่างหยาบ-ละเอียด ละเอียดมาหยาบ หยาบมาละเอียด ละเอียดมาหยาบ ...ไปเรื่อยๆ จนมันชำนาญ จนมันตั้งมั่น 

จนไม่ว่ามันจะออกมาท่าไหน เกิดมาอีหรอบไหน มาแบบละเอียด มาแบบหยาบ มาแบบประณีต มาแบบไม่มี ไร้ร่องรอย ...มันก็เป็นแค่สิ่งหนึ่งที่ปรากฏแล้วก็รู้

มันเท่าทันน่ะ เริ่มเท่าทันในทุกอาการ มันจะเกิดความเท่าทันในทุกอาการ ...เพราะนั้นถ้าเท่าทันในทุกอาการ ปุ๊บ มันจะดับตั้งแต่อาการแรกที่เท่าทันเลย 

แต่ถ้าไม่เท่าทันแล้ว มันจะต่อแขนต่อขาเรื่อยน่ะ ...มันคอยต่อแขนต่อขาในความคิด ต่อแขนต่อขาออกไปในความรู้สึกที่เป็นสุขเป็นทุกข์ ต่อแขนต่อขาออกไปในอดีตอนาคต 

นี่ ให้รู้เลยว่ามันเริ่มเคลื่อนคล้อยออกนอกใจไปเรื่อย ...รู้ตัวเมื่อไหร่ ระลึกขึ้นได้ทันเมื่อไหร่นี่ ต้องไม่เสียดายนะ ...กลับมารู้ปัจจุบันของกายตรงๆ เลย 

อย่าเสียดายว่าจะไม่แจ้ง จะไม่เข้าใจ จะไม่ละเอียดกว่านั้น จะไม่เห็นที่สุดความดับไปในความละเอียดนั้น ...ให้รู้ไว้เลย ถูกหลอกแล้วๆ ไปไม่ได้แล้ว 

มันหลงแล้ว มัวเมาแล้ว ออกนอกใจไปแล้ว นี่ แม้กระทั่งจะหาใจ...ก็ยังหลงอีกแล้วนะๆ ...หยุดซะ มันมีเจตนา มันมีความปรารถนา...ไม่เอา ...รู้ตัว กลับมารู้ง่ายๆ 

พอกลับมารู้ง่ายๆ ของกายปัจจุบัน มันก็เห็นแล้ว ผู้รู้ผู้เห็นกับเย็นร้อนอ่อนแข็ง...นั่นแหละใจ แค่นั้นน่ะ พอแล้ว ใจอยู่ตรงนั้นแหละ

ไม่ต้องหาให้มันลึกซึ้ง ลี้ลับซับซ้อนซ่อนเงื่อน สุดท้ายมันทรยศตลอดเวลา ไม่เข้าใจ มันจะหลงๆๆ ...ความหลงนี่มันเข้ามาแทรกซึมได้ทุกอาการ ทุกสติ ทุกปัญญา ที่เรายังอ่อนกว่ามัน 

มันก็เข้ามาที่ตรงนั้น เข้ามาตีตรงนั้น ตรงไหนที่มีช่องของความอยากเกิดขึ้นได้ มันก็เข้ามาตรงนั้น...มึงอยากรู้ใจใช่มั้ย กูก็มาให้เห็นตรงที่มึงอยากเห็นใจนั่นแหละ

เพราะนั้นก็กลับมารู้ง่ายๆ กลับมารู้ง่ายๆ หยาบๆ ...ใจก็ดวงเดียวนั่นแหละ มันไม่ได้แตกต่างหรอก รู้กับกาย...กับรู้กับอารมณ์นี่ ...ก็ใจดวงเดียวกัน แค่ผู้รู้ผู้เห็นอันเดียวกัน มันไม่ได้แตกต่างกันเลย 

อย่าไปกลัวว่ารู้กายแล้วไม่ละเอียด ต้องรู้นามถึงจะละเอียด หรือว่ารู้แต่ผู้รู้อันเดียวถึงจะละเอียด มันอยู่คู่กันตรงนั้น ...แล้วมันจะตั้งมั่นขึ้นเรื่อยๆ จะตั้งมั่นเรื่อยๆ 

ใจมันจะตั้งมั่นด้วยตัวของมันเอง ด้วยกำลังของตัวของมันเอง ด้วยสติสมาธิที่ไปรักษาตัวของมันเองให้เกิดความตั้งมั่นไม่หวั่นไหวอยู่ภายใน เป็นผู้รู้ผู้เห็นที่ตั้งมั่นด้วยตัวของมันเอง

แล้วมันจะชัดเจนในตัวของมันเอง เราไม่ต้องไปทำให้มันชัดด้วยความอยาก แต่ให้ชัดด้วยสติสมาธิปัญญา ...คือรู้ลงไปในปัจจุบันแค่นั้นเอง 

นี่คือมรรควิถี...ด้วยความเป็นกลาง ไม่มีกิเลสเจือปนในการกระทำนั้นๆ ...เพราะไอ้การกระทำ สิ่งใดที่กระทำขึ้นมานี่ นั่นน่ะ อย่างน้อยมันมีความอยากแทรกอยู่แล้ว ...เป็นเจตนา เป็นความจงใจๆ

เพราะนั้นสติสมาธิปัญญาจริงๆ น่ะ ...สังเกตดูสิ...สมาธิ ถ้าเราไปบังคับมันนะ ตั้งหน้าตั้งตาดูเพื่อจะให้ได้ผลจริงๆ จังๆ นะ ...ไม่ได้อะไรหรอก มีแต่เครียด 

แต่แกล้งทำไม่รู้ไม่ชี้ แกล้งกระดิกตีนเล่น ลอยไปมั่ง ลอยสบายๆ ...มันกลับชัดเจนน่ะ มันกลับเป็นว่า...เออ มันใกล้เคียงสมาธิ นี่ จิตต้องเป็นภาวะคล้ายๆ อย่างนั้นน่ะ 

ไม่ใช่...โอ้โห ตั้งท่าตั้งทาง “เอาโว้ยๆ เอาให้ได้โว้ยๆ กูจะดู เอาให้ได้วันนี้แหละ ต้องรู้ดำรู้แดงกันเลย” ...สุดท้ายก็นอนแผ่ เศร้าหมอง ขุ่นมัว เครียดๆๆ

เพราะนั้นสมาธิสติปัญญา ลักษณะมันใกล้เคียงกับภาวะที่มันเป็นสุขสบายน่ะ มันถึงจะใกล้เคียง ...สติสมาธิปัญญาที่เกิดความเหนียวแน่น ไม่ใช่แข็งแต่เปราะ ...ของไหนแข็งจะเปราะ หักง่าย ดีดเป๊งเดียวหักแล้ว 

แต่สมาธิสติปัญญาที่แท้จริงน่ะ เหมือนเหล็กเส้นน่ะ เหนียว ...แข็งแกร่งแต่เหนียวแน่นน่ะ ยืดได้หดได้ นั่นน่ะแข็งจริง อย่างนี้เรียกว่าสมาธิที่ควรแก่งาน

เรียนรู้ไป ค่อยๆ ปรับสมดุล แล้วจะค่อยๆ เข้าใจ ...จิตที่มีความจงใจน้อย แต่ว่าไม่เผลอเพลิน นี่ มีความรู้ที่เกาะติดแนบหลังอยู่นิดๆ หน่อยๆ แค่นี้ ...สบายๆ 

มันจะค่อยๆ เหนียวแน่น ยืดหยุ่นไปเรื่อย แล้วมันจะยืดหยุ่นเหนียวแน่นไปทั่ว ...แต่ถ้าแข็งเปราะเมื่อไหร่ปุ๊บ พอเปลี่ยนอารมณ์ เปลี่ยนสภาวะปุ๊บนี่ ...ไปไม่ถูกแล้ว 

ดูสิ อย่างว่ากำลังตั้งหน้าตั้งตาดูๆๆๆ คนเดียว ไม่ยุ่งกับใคร อยู่คนเดียวดู ...นี่ พอมีอะไรเกิดขึ้นมาปุ๊บนี่...แตกเลย สมาธิตรงนี้แตกหักเลยนะ 

มันหลุดหลงไปเรื่องใหม่นี่ ไม่รู้แล้ว...กูจะวางจิตตรงไหน สติจะตั้งกับอะไรดี ใจอยู่ตรงไหนนี่  ...ไล่หาใหม่อีกแล้ว จะไปเพ่งดูตรงไหนดี

แต่ถ้าเราสบายๆ เรียบง่าย ...มันจะเคลื่อนได้  สิ่งที่อยู่หน้าใจนี่ แม้จะเคลื่อนไปเคลื่อนมา มันก็ยังอยู่ได้ ...นี่ ใจที่เป็นกลาง มันจะกลางกับทุกสรรพสิ่ง ไม่ใช่กลางกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเท่านั้น 

ให้มันไหลไปไหลมา ...เพราะขันธ์น่ะ เป็นภาวะที่แปรปรวนอยู่แล้วนะ มันไม่ใช่ว่าจะเป็นเรื่องใดเรื่องหนึ่งเท่านั้น มันก็เปลี่ยนไปเปลี่ยนมา แปรเปลี่ยนไปตามปัจจัย 

อย่างว่าเดี๋ยวก็เป็นความคิดบ้าง เดี๋ยวก็เป็นทางหูบ้าง ...กำลังนั่งดูความคิดดีๆ ก็มีเสียงเรียกอย่างนี้ ก็เปลี่ยนเป็นหู ...ก็รับได้นะ เป็นปกตินะ

แต่ถ้าเสียงดังแล้วหงุดหงิด... "นี่กำลังดู มาขัดจังหวะกูจริงจริ๊ง" ...อย่างนี้มันสมาธิอะไร นี่มันเรื่องของการที่บังคับ ข่ม ข่มเหงรังแกจิตแล้ว ...ควบคุม บังคับ 

นั่งสมาธิปุ๊บนี่ จะต้องสั่งคนในบ้านให้หยุดทุกอาการนะ "ข้าพเจ้ากำลังนั่งสมาธิ อย่ายุ่งนะ" อะไรอย่างนี้ ...มันต้องเรียนรู้ให้เข้าใจว่า...จริงๆ สมาธิต้องใช้กับความเป็นปกติของโลกที่มันแปรปรวนได้ 

แต่ถ้าไม่เข้าใจ นั่นแหละ...เบื้องต้นก็อาจเอาเป็นอุบายเท่านั้นเอง แต่ต้องค่อยๆ ปรับเปลี่ยนให้มันกว้าง สมาธิจะต้องเปิดกว้างเป็นสมาธิธรรมชาติ สติธรรมชาติ ปัญญาธรรมชาติ 

แม้แต่ว่าจิตที่อยู่ในที่ทำงานกับจิตที่อยู่คนเดียวนี่...เหมือนกัน มันใจดวงเดียวกัน รู้เหมือนกัน เป็นรู้อันเดียวกัน ไม่ได้แตกต่างกันเลย

มันแตกต่างที่ภาวะหน้าใจแค่นั้นเอง...ซึ่งเลือกไม่ได้ ...ไม่ต้องเลือก เลือกไม่ได้ แล้วไม่เลือก 

นี่ ความให้ค่า...มันจะให้ความสำคัญมั่นหมายกับสิ่งที่ปรากฏก็น้อยลงไป ความเห็นผิดในความเที่ยงหรือไม่เที่ยงของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ว่าไอ้นี่ต้องเที่ยง ไอ้นี่ต้องไม่เที่ยง...ไม่มีน่ะ

ทุกอย่างไม่เที่ยงหมดแหละ ไม่ใช่ของเรา ไม่อยู่ในอำนาจของเรา แค่นั้นแหละ ปัญญาก็จะแผ่ออกไปจนถึงทุกสรรพสิ่ง จนเรียกว่าไม่มีอะไร 

เป็นแค่ something หรือ thing  มันก็เป็น anything else น่ะ ไม่มีว่าเป็น thing...thing ของสิ่งหนึ่ง สิ่งนี้ๆ แต่เป็น anything else ...คือสรรพสิ่งน่ะ

เพราะนั้นใจดวงนั้นจึงอยู่นอกเหนือกาลเวลา...เป็นใจที่อยู่เหนือกาลเวลา ไม่ผูกกับกาลเวลา สถานที่ หรือบุคคล ...อกาลิโก ใจดวงนั้นก็เป็นอกาลิโก เหนือภาวะและกาลเวลา

แต่ถ้าใจยังผูกกับกาลเวลา ก็ให้รู้ว่านั่นเป็นแค่อุบายเบื้องต้นแค่นั้นเอง เพื่อให้เกิดความแยบคาย ว่า...อ๋อ นี่เป็นสิ่งนึง ใจอีกสิ่งนึง ...แล้วต้องขยายออกไป 

ปัญญาต้องขยายออกไป ในทุกกาลเวลาสถานที่ให้ได้...โดยไม่มีข้อแม้ โดยไม่มีตัวเลือก ...เพราะจะไม่เลือก จะไม่เลือกอะไร ไม่เลือกธรรมใดธรรมหนึ่ง ...เพราะทุกอย่างเป็นธรรมเดียวกัน 

เมื่อเป็นธรรมเดียวกัน ก็หมายความว่านั่นแหละคือกฎเดียวกัน คือกฎของไตรลักษณ์ ...โลกนี้ ในอนันตาจักรวาลนี้ มีกฎเดียวเท่านั้น คือกฎของไตรลักษณ์ ไม่มีตัวเลือกอื่นเลย

นั่นถึงเรียกว่าเป็นเรื่องเดียวกันหมด จิตยอมรับได้หมด ว่าไม่มีตัวไม่มีตน ...จิตอนัตตา สรรพสิ่งเป็นอนัตตา ...สัพเพ ธัมมา อนัตตาติ ...เมื่อนั้นแหละหมดปัญหา 

เมื่อเห็น สัพเพ ธัมมา อนัตตาติ ธรรมทั้งหลายทั้งปวงไม่มีตัวไม่มีตน ไม่มีใครเป็นเจ้าของ ไม่มีใครบังคับ มันเป็นของมันอย่างนั้น เป็นอยู่เช่นนั้น 

ตั้งแต่ตั้งโลกตั้งฟ้าตั้งแผ่นดินขึ้นมา มันก็เป็นของมันอยู่อย่างนั้นน่ะ ไม่มีใครเป็นเจ้าของ ไม่มีพระเจ้าเป็นคนสร้าง ไม่มีพระเจ้าเป็นคนชี้นิ้ว ไม่มีเราไม่มีเขาเป็นคนชี้นิ้ว นั่นน่ะ...สัพเพ ธัมมา อนัตตาติ

ศาสนาทุกศาสนาสอนได้หมดทั้งอนิจจัง ทุกขัง แต่ไม่สอนถึงอนัตตาได้ ...เพราะไม่มีใครเข้าไปเห็นอนัตตาได้ นอกจากพระพุทธเจ้าองค์เดียว 

ในสากลโลกนี้ ตั้งแต่มีนักปฏิบัติมา ก็มามีพระพุทธเจ้าเท่านั้นแหละ เริ่มมาเห็นอนัตตา 

เพราะนั้น อนิจจัง ทุกขัง เขาเห็นกันทั้งนั้นแหละ ทุกศาสนา พราหมณ์ ฤาษี หรือใคร หรือเทวดา หรือนักปฏิบัติในลัทธิไหน เขาก็เห็นความทุกข์ ความไม่เที่ยงทั้งนั้น 

แต่ไม่เคยเข้าไปถึงความเป็นอนัตตา หรือว่าถึงที่สุดของอนัตตา คือ สัพเพ ธัมมา อนัตตาติ เห็นธรรมทั้งหลายทั้งปวงเป็นอนัตตา

ความหมายของคำว่าธรรมนี่ คือสิ่งที่ปรากฏอยู่หน้าใจ ...ไม่เลือกแล้ว ไม่มีสมมุติ ไม่มีบัญญัติเข้าไปเลยนะ อะไรก็ตามที่ปรากฏอยู่หน้าใจ ...นั่นแหละท่านเรียกว่าเป็นธรรม 

เพราะนั้น...จิตกับธรรมเป็นอันเดียวกัน เห็นจิตในจิต เห็นธรรมในธรรม เห็นทั้งหลายทั้งปวงเป็นธรรม โดยธรรม นั่นแหละ แล้วก็เป็นธรรมแห่งอนัตตา...อนัตตธรรม 

เป็นธรรมที่ไม่มีอัตตาใดครอง ไม่มีทั้งอัตตาเรา ไม่มีทั้งอัตตาเขา ไม่มีทั้งอัตตาที่จับต้องไม่ได้มาเป็นตัวครอง แต่เป็นอนัตตาเท่านั้นที่ครองธรรมนี้ 

พระพุทธเจ้าถึงว่า สัพเพ ธัมมา ธรรมทั้งหลายทั้งปวง ไม่มีตัวไม่มีตน ...นั่นน่ะพระอรหันต์ท่านไปเห็นธรรมที่สุดของธรรมคือจุดนั้น

แต่เบื้องต้นเราก็ต้องมาเรียนรู้จากนี่...รูป-นาม...ของใครของมันนะ ...พยายามดูให้ตรงของใครของมันนะ 

อย่าไปแจ้งในรูปนามคนอื่น ...เขาเกิดเอง เขาตายเอง เขาดับของเขาเอง เขาทุกข์ของเขาเอง เขาสุขของเขาเอง เขาหาทุกข์หาสุขของเขาเอง ...เรื่องของเขา 

เราต้องมาแจ้งในรูปนามของเรา ให้มันหดเข้ามาๆ แยบคาย โยนิโสในรูปนาม ในปัจจุบันขันธ์ ...ในความเห็นเบื้องต้นนี่ก็...ของเราก่อน 

จนเห็นว่าไอ้รูปนามนี้ มันไม่เคยบอกเลยว่ามันเป็นของเรา ...เย็นร้อนอ่อนแข็ง เป็นเราไหม เป็นของเราไหม  สุขทุกข์เกิดขึ้น นี่ ดูไปตรงๆ 

ดูแบบไม่ต้องคิดอะไรมาก ดูแบบเฉยๆ ดูแบบโง่ๆ ...นี่ เห็นมั้ย มันบอกมั้ยว่าเป็นของเรามั้ย ดูสิ ...ไม่มีอ่ะ ไม่มีสัญลักษณ์ใดสัญลักษณ์หนึ่งว่ามันเป็นของเรา

ความคิด ...เราไม่ต้องดูในความคิดหรอก ไม่ต้องไปดูในความคิดหรอก ไม่มีอะไรอยู่ในความคิด ...ดูว่ามันเป็นแค่ความคิด ดูสิว่ามันเป็นเรามั้ยความคิดนี่ ...ไม่มีนะ 

เป็นแค่สภาวธรรมนึงที่ปรากฏ หรือปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ปรากฏขึ้น เหมือนฟ้าแลบฟ้าร้อง นี่ คือธรรมที่ปรากฏ ไม่ได้แตกต่างกับความคิดความเห็นหรอก ...เป็นแค่กลุ่มก้อนนึงที่ปรากฏแค่นั้นเอง

มันมีอาการไหนบ่งบอกมั้ยว่าเป็นเราของเราตรงไหน นั่น ดูมันไปตรงๆ อย่างนั้น ทีละเล็กทีละน้อย ทีละครั้งๆ ทีละขณะๆ 

อย่าใจร้อน อย่าเอาเร็ว อย่าเอาทีเดียวแจ้ง ...ไม่แจ้งหรอก แต่มันค่อยๆ คลายออก เหมือนคลี่คลายออก

สมัยนี้ คนสมัยใหม่นี่มันใจร้อนใจเร็ว มันจะเอาแบบ...ลิควิดเปเปอร์ ปาดๆๆๆ ลบออกหมดเลย ลบคำที่ผิด นี่...ไม่ได้ ....แต่มันค่อยๆ จางคลายๆ จางคลายไปทีละขณะๆ แต่ละครั้งที่ปรากฏ 

ไม่ว่าขันธ์นั้นจะปรากฏในอาการใด ก็...อ๋อ มันเป็นเราไหม ...แยบคายลงไป มันดับเองมั้ย 

แม้มันจะตั้งคาราคาซังขนาดไหนก็อดทนอยู่กับมัน ตั้งอยู่ก็รู้ว่าตั้งอยู่ แค่นั้นน่ะ ความแจ้งในขันธ์ก็จะค่อยๆ แยบคาย แจ้งในความเป็นจริงไปตามลำดับลำดา

อย่าใจร้อน เพราะไอ้ใจที่มันเร็ว มันเลย มันเกิน อันนั้นน่ะมันคือความเนิ่นช้า ...แต่ถ้าไม่ใจร้อน ดูไปเรื่อยๆ ทีละเล็กทีละน้อยดูไป ได้เล็กผสมน้อย ทีละอย่างทีละขณะไป ...อันนั้นน่ะเร็วที่สุดแล้ว 

เพราะไม่รู้จะเร็วขนาดไหนแล้ว มันเร็วที่สุด มีอัตราเร็วที่สุดแค่นั้นแหละ มันมีเรทติ้งของมันอยู่ ...อย่าไปกำหนดเรทเอง ...ไอ้กำหนดเรทเองนี่เรื่องของความอยากน่ะ  

อ่านมามาก อ่านประวัติครูบาอาจารย์มา โอ้โฮ เอาแบบ สำเร็จรูปเลยน่ะ  ต้องอย่างนั้น เอาให้ตรง เป๊ะๆ เผงๆ พ้าบๆๆ ไป ...สุดท้ายก็พังพาบหมดแหละ 

เอ้า มีอะไรสงสัยมั้ย ถามได้ ...(ถามโยมคนหนึ่ง) หมอเป็นไงบ้าง ยังปวดยังเมื่อยอยู่

โยม –  นั่งดูเวทนามันเป็นพักๆ

พระอาจารย์ –  ขันธ์มันเป็นทุกข์อย่างนี้แหละ ...เพราะนั้นเวทนามีสองเวทนา หนึ่งเวทนาทางกาย สองเวทนาทางใจ ...ไอ้เวทนาทางใจนั่นน่ะคืออุปาทาน ไอ้เวทนาทางกายนี่เรียกว่าทุกขสัจ 

แล้วให้หาดู ...ดูตรงไหน ...ดูตรงที่ว่า “เรา” มันอยู่ตรงไหน มันจะมีเราอยู่ตรงบริเวณเวทนาที่จับ แต่ตรงนี้ไม่มีเรา

โยม –  เมื่อก่อนจะเห็นใจที่มันดิ้น แต่เดี๋ยวนี้มันไม่ค่อยดิ้นแล้ว มันนั่งดูได้

พระอาจารย์ –  มันจะทิ้งระยะห่างออกมาได้ระดับนึง แล้วมันจะห่างออกไปเรื่อยๆ ...มันจะห่างไปจนถึงขั้นขาดกัน 

เพราะในขณะที่ห่างนี่ยังมีโยงใยอยู่ มันยังมีใยอยู่ มันยังมีเยื่อใยหรือว่าเยื่อของอวิชชาอยู่ ที่มันยังไปยึด ...แต่เรามองไม่เห็นใย แต่ว่ารู้อยู่ว่ามีใย 

เผลอเมื่อไหร่ก็ ปั๊บ เกิดทุกข์ทางใจ เกิดความไม่พอใจ ปฏิฆะ หงุดหงิดหรือว่าเศร้าหมอง ...ถึงไม่เป็นปฏิฆะหงุดหงิดก็จะมีความเศร้า ขุ่นมัว เป็นมลทิน 

นั่นแสดงความเป็นมลทินที่เกิดจากอวิชชา ที่ยังยึด หมายมั่นในขันธ์ ...ก็เรียนรู้กับมัน เขากำลังแสดงธรรมให้เราเห็น …เป็นหมอน่ะเห็นเยอะ บอกแล้วไง คนไข้คนเจ็บคนทุกข์เยอะแยะ 

ซึ่ง...เห็นเขาก็ต้องน้อมกลับมาถึงตัวเรา ...ไม่มีใครหนีพ้นหรอก เป็นอย่างนี้แหละ อย่ามาขยันเกิด ...มันจะได้จำไว้ว่าอย่ามาขยันเกิด เกิดเมื่อไหร่ก็ทุกข์เมื่อนั้น

เอ้า ไม่มีอะไรแล้วก็ไป...ไปดูกายดูใจกัน

.................................